Funzie Fonzie Leesmasjien: de vraag naar gebruik & copyright

November 26th, 2011 Comments Off on Funzie Fonzie Leesmasjien: de vraag naar gebruik & copyright

De tweede vraag die zich aanbood tijdens de voorbereidingen van Funzie Fonzie Leesmasjien, gaat over het gebruik. Als we ook met het digitale materiaal aan de slag kunnen, m.a.w. als onze gescande boeken niet alleen beelden zijn, maar ook tekstbestanden, waarvan niet alleen de tekstuele inhoud, maar ook de lettertypes en de herkenningsdata beschikbaar zijn, wat betekent dat dan voor ons, als digitale ontwerpers, kunstenaars, schrijvers?

In die vraag schuilt het probleem van het copyright. Voor een experimenteel, veelzijdig en publiek project als Funzie Fonzie Readingmachine, is het moeilijk om één auteur te betrekken en de toestemming te vragen om haar oeuvre te gebruiken. Daar is het ons op dit moment ook niet om te doen. Als we echt de letter van de wet toepassen, dan kunnen we alleen maar aan de slag met materiaal van auteurs die gestorven zijn voor 1941. In Europa is een werk pas beschikbaar voor het publieke domein zeventig jaar na de dood van de auteur. James Joyce’s werk kwam bijvoorbeeld in publiek domein op 13 januari 2011.

Het veroorzaakt nogal wat hilariteit om een gereputeerde boekhandel als Tropismes in Brussel binnen te stappen met de vraag naar het werk van experimentele dichters die gestorven zijn voor 1941. Maar eens het personeel verstond vanwaar mijn vraag kwam, toonden ze een grote interesse en bereidheid om mee te zoeken. Voor Nederlandstalige werken is de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren een fantastische bron.

Dit feit maakt de nood weer voelbaar om databanken aan te leggen van sterfdata van auteurs – en van auteurs die werk publiceren onder een vrije licentie. Voor het eerste geeft het project Gutenberg een belangrijke aanzet. Lees ook de beschrijving op Wikipedia. In hun handleiding voor het scannen en uploaden van boeken, geven ze een helder overzicht van de huidige wettelijke richtlijnen. Er wordt ook gelinked naar de New General Catalog of Old Books and Authors, die als specifiek doel heeft om de sterfdata van auteurs op te lijsten, evenals de werken die zijn gepubliceerd voor 1964 (dit heeft te maken met een specifieke wet die gold in de VS tot 1963 om copyright opnieuw te initiëren). De verantwoordelijke van de website specifieert: ‘This is a mammoth project, and is only partially complete.  The online webpages here currently catalog over 140 000 authors out of what I estimate to be at least 500 000 deceased authors, and over 250 000 (32 000 of them online) out of what I estimate to be at least 2 500 000 books published before 1964. Of these old authors, about 24 000 (17%) are female.  If you want to find about more about women authors and their books, look at the Celebration of Women Writers and Hypatia Trust websites.’
Je kan hiervoor ook de Public Domain Calculator gebruiken.

Voor het tweede, werken die zijn gepubliceerd onder een vrije licentie, bestaat er al een ‘repository’ op de website van Free Art License. Ook van werken onder een Creative Commons-licentie bestaat een niet-exhaustieve lijst. Dit alles is nog zeer precair.

Copyright, of mijn boek is waar mijn server staat

Voor Funzie Fonzie Readingmachine koos ik een gemeenschappelijke tekst als uitgangspunt, George Orwell’s Books vs Cigarettes, uitgegeven in 1946. Orwell stierf in 1950. De tekst die we gebruiken valt dus nog onder copyright in ons land, maar niet in Canada, Rusland, Zuid-Afrika en Australië. Ik schreef meerdere mensen aan in die verschillende landen met de vraag of ze de 8 pagina’s gescande tekst zouden willen hosten op hun server voor dit project. TO BE CONTINUED.

Tagged

Comments are closed.